مریم سرخوش- روزنامه‌نگار پس از ۳دهه کاهش نرخ باروری (متوسط تعداد فرزندان زنده‌ای که هر زن در سنین باروری ۱۵ تا ۴۹سال به دنیا می‌آورد) در کشور متوقف شده و براساس اعلام وزارت بهداشت این عدد یک افزایش جزئی هم ثبت کرده است. طی ۳دهه گذشته بخش قابل‌توجهی از سیاست‌های کشور، کنترل جمعیت بود و نرخ باروری در کشور را از ۶.۳درصد در دهه ۶۰ به کمتر از ۲درصد در دهه ۸۰ رساند، اما با بروز چالش‌های کاهش زاد و ولد و طی مسیر کشور به سمت سالمندی، قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در ۱۴۰۰ از سوی کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس به تصویب رسید و ابلاغ شد. وزارت بهداشت هم طرح‌های خود را برای جوانی جمعیت و سلامت خانواده تدوین کرد. حالا براساس اعلام اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت، نرخ باروری در کشور افزایشی شده و از ۱.۶۵درصد در ۱۴۰۰ به ۱.۶۶درصد در ۱۴۰۱ رسیده است. به تأکید حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت آثار مثبت اجرای برنامه‌های وزارت بهداشت در جوانی جمعیت کاملا قابل مشاهده است و از این پس هم به‌صورت جدی ادامه خواهد داشت.
برنامه‌ریزی افزایش ۱۰۰هزار تولد در سال
صابر جباری، رئیس اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت درباره توقف نرخ رو به کاهش باروری در کشور به همشهری می‌گوید: «در سال ۶۵ نرخ باروری ۶.۳درصد بود و با شروع سیاست‌های تنظیم خانواده از سال ۶۸ این عدد در سال ۷۵ به ۲.۵۲ رسید. در سال ۹۵ هم نرخ باروری به ۲.۱۲درصد و در ۱۴۰۰ به ۱.۶۵درصد رسید. اما با ابلاغ قانون جوانی جمعیت و سلامت خانواده در ۱۴۰۰، با گذشت یک‌سال نرخ باروری در ۱۴۰۱ با روند افزایشی به ۱.۶۶درصد رسیده است.» البته به‌گفته جباری شروع بحث تغییر سیاست‌های جمعیتی از ابتدای ۱۳۹۰ آغاز شد، اما چندان جدی گرفته نمی‌شد. در سال ۹۲مقام معظم رهبری در سفر به خراسان شمالی نسبت به اجرای طرح‌های جوانی جمعیت تاکید کردند و کمتر از یک‌دهه طول کشید تا قانون جوانی جمعیت تصویب و ابلاغ شود. این مسئول درباره ادعای افزایش نرخ باروری در کشور پس از ۳دهه هم توضیح می‌دهد: «هنوز نمی‌توان به‌طور دقیق این مسئله را عنوان کرد. از سال ۶۵ افت شدید نرخ باروری در کشور وجود داشت، اما بعد از ابلاغ قانون و اقدامات کمی که در این‌باره انجام شده در ۱۴۰۱ نرخ کاهشی متوقف شده که این مسئله برای ما از اهمیت زیادی برخوردار است؛ اینکه یک عدد جزئی در افزایش نرخ باروری را هم شاهد هستیم، جای امیدواری دارد. این عدد البته از نظر آماری افزایش محسوب نمی‌شود، اما همین که این سقوط متوقف شده، اهمیت دارد.» جباری درباره برنامه‌ریزی برای دستیابی به نرخ جانشینی باروری هم توضیح می‌دهد: «نرخ باروری کشور از عدد ۱.۶۶ باید به ۲.۵ برسد و در این‌باره ضرورت دارد که هر سال حدود ۱۰۰هزار تولد افزایش داشته باشیم؛ یعنی اگر میزان موالید اکنون یک‌میلیون و ۷۰هزار نفر است در پایان ۱۴۰۲ باید با افزایش ۱۰۰هزار تولدی به یک میلیون و ۱۷۰هزار تولد برسد و در سال بعدتر هم این رقم دوباره ۱۰۰هزار نفر افزایش پیدا کند. این چرخه بایدبه همین منوال ادامه داشته باشد.» این مسئول درباره محقق شدن چنین پیش‌بینی ای هم می‌گوید: «این مسئله شدنی است، اما باید بسته‌های حمایتی، تشویقی و تسهیلی و رفع موانع به‌ویژه درباره مسائل اقتصادی محقق شود. افزایش زادوولد در کشور یک عامل فرهنگی است، اما مسائل اقتصادی هم در آن دخیل هستند و می‌توانند تسهیل‌کننده باشند. بخش‌هایی از این قانون ازجمله واگذاری زمین و مسکن در برخی استان‌ها اجرا شده و امیدواریم در تمام استان‌ها هم محقق شود.»
افزایش فرزندآوری در برخی از گروه‌های سنی
«پس از ابلاغ قانون و اجرای برنامه‌های جوانی جمعیت و سلامت خانواده در گروه‌های سنی ۳۵تا۳۹سال، ۴۰تا۴۴سال و ۴۵تا۴۹سال، روند افزایشی فرزندآوری ثبت شده است.» این نکته دیگری است که جباری، رئیس اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت درباره فرزندآوری در برخی گروه‌های سنی عنوان می‌کند و می‌گوید: «۳۰درصد بهورزان و مراقبان سلامت در طرح رویش موضوع ماده ۴۶ قانون جوانی جمعیت فعال هستند. فعالیت ۱۶هزار بهورز و مراقب سلامت در این طرح موجب افزایش ۶۸هزار و ۲۷۴تولد یعنی ۱۵.۷۴درصد از کل موالید شده است. در این طرح ۴۲درصد از واحدهای بهداشتی، بالغ بر ۹هزار و ۸۴۸واحد مشارکت داشتند.» این مسئول درباره دیگر برنامه‌های وزارت بهداشت در قانون جوانی جمعیت هم عنوان می‌کند: «برنامه جامع مهار، پایش، پیشگیری و کاهش سقط خودبه‌خودی جنین به‌صورت ادغام یافته در شبکه بهداشت شامل آموزش عمومی، اصلاح سبک زندگی و آسیب‌های وارده ناشی از تغذیه و داروها بر سلامت جنین تدوین شده و آماده ابلاغ به دانشگاه‌ها توسط معاونت بهداشت وزارت بهداشت است.» جباری همچنین اجرای برنامه جامع آموزش، رسانه و فرهنگسازی فرزندآوری (هادیان زندگی) و راه‌اندازی برنامه کاربردی آموزش‌های حین ازدواج (هم نفس) را هم از دیگر برنامه‌های وزارت بهداشت در این حوزه اعلام کرد.» جباری یکی از سیاست‌های وزارت بهداشت را تقدیر از کسانی عنوان می‌کند که در اجرای برنامه‌های جمعیتی و شاخص‌های حمایت از خانواده و جوانی جمعیت هم اقدامات خوبی انجام داده‌اند: «امسال برای نخستین‌بار، جایزه ملی جوانی جمعیت به برگزیدگان جمعیت اعطا شد و ۶دانشگاه علوم‌پزشکی نیز موفق به کسب رتبه دوم این جایزه شدند. در این‌باره دانشکده‌ها و دانشگاه‌های علوم‌پزشکی زنجان، اصفهان، اهواز، شیراز، گلستان، کرمانشاه، اردبیل، بم، قزوین، قم، کرمان و سمنان در اجرای برنامه‌های جمعیتی کارنامه خوبی ارائه کرده اند.»
۲گروه سنی مهم در رشد نرخ باروری
۲گروه سنی در رشد نرخ باروری اهمیت بیشتری دارند و باید مورد توجه قرار بگیرند. این نکته را امیرحسین بانکی‌پورفرد، رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس بیان می‌کند و در توضیح بیشتر می‌گوید: «در جلسه‌ای که با سازمان ثبت احوال و مرکز آمار ایران برگزار شد، آمارهای جدید نشان می‌دهد که بعد از ۳۰سال که موالید فرزند سوم و چهارم در کشور روند کاهشی داشته، امسال موالید فرزندان سوم و چهارم در کشور افزایش یافته است.» بانکی‌پور با بیان اینکه موالید در افراد ۳۵تا ۴۹سال افزایش داشته، تأکید می‌کند: «این دو گروه سنی خیلی مهم هستند؛ زیرا کم‌کم از نرخ باروری عبور می‌کنند.»
نظر شما